Zbirka odeće i uniformi
Zbirka broji oko pet hiljada predmeta i sastavljena je od raznovrsnih predmeta među kojima je najveći broj delova vojnog odela, vojne oznake i vojna oprema srpske i jugoslovenske vojske. Osim vojnih uniformi, zbirku čine i primerci narodne nošnje i delovi civilnog službenog odela. Kolekcija je nastajala zahvaljujući darovima, otkupima, i preuzimanjem iz vojnih slagališta i od vojnih jedinica.
Prilikom popunjavanja zbirke uniformi, vodilo se računa o više kriterijuma. Prvi je, da svaki istorijski period od stvaranja moderne srpske vojske do današnjih dana, bude predstavljen određenom originalnom uniformom, a tamo gde to nije moguće, rekonstrukcijom. Zbirka sadrži predmete iz ustaničke Srbije, Kneževine i Kraljevine Srbije, Kraljevine SHS i Kraljevine Jugoslavije, potom perioda Drugog svetskog rata. Kroz uniforme se prate i sve faze razvoja oružane sile SFRJ a potom i vojno odevanje na prostoru Jugoslavije i Srbije od devedesetih do danas. Druga važna smernica u popunjavanju zbirke, vezana je za zastupljenost delova odela koji su pripadali važnim istorijskim ličnostima. Tako su deo kolekcije uniforme kralja Aleksandra Karađorđevića, vojvode Stepe Stepanovića, generala Pavla Jurišića Šturma, srpskog političara Ilije Garašanina, kneza Danila Petrovića, vojskovođe i diplomate Đure Horvatovića i mnogih drugih.
Zbirka se posmatra kao svedočanstvo vojno- tehničkih i ideološko-političkih promena u državi i društvu. Na osnovu predmeta mogu se pratiti promene u vojnom odevanju od kraja XIX i početkom XX veka, kada od intenzivno obojene, sjajne i izrazito dekorativne, uniforma postaje praktičnija, jednostavnija i koloristički smirenija što je bilo uslovljeno pojavom masovnih vojski i promenana u načinima ratovanja. Osim promena, na određenim uniformama moguće je uočiti i konstantne karakteristike koje su odraz razumevanja tradicionalnih vrednosti određenog perioda. Takav primer su gardijske uniforme, čiji se izgled ustanovljen u Kneževini Srbiji, 1859. godine u manjoj meri menjao sve do 1941. godine. Slično se može konstatovati i za uniforme iz perioda Jugoslovenske armije i Jugoslovenske narodne armije, koje čine veliki deo Zbirke. Kroj, oblik i materijal odela ustanovljeni 1953 i 1955. godine ostali su gotovo nepromenjeni sve do današnjih dana, sa jasnom izmenom u oznakama na šapki, dugmadima, rukavima i naramenicama bluze uvedenim 1994. i 2007. godine.
Osim predmeta koji odslikavaju bogatu nacionalnu istoriju, od nemalog značaja su i primerci uniformi stranih armija. Reč je o predmetima Carske Rusije i zemalja Istočnog bloka, kao i predmetima nemačke, italijanske, američke, francuske i druge provenijencije. Veliki broj ovih predmeta su pristigli kao plod međumuzejske saradnje i dobijeni su razmenom sa drugim muzejima. Naročit kuriozitet su uniforme i vojne insignije koje potiču iz Carske Rusije, a pripadali su nekadašnjem Ruskom odeljenju koji je postojao u Vojnom muzeju između Prvog i Drugog svetskog rata.
Zbirku obrađuje: Bojana Ilić
FOTO
